Wielkie damy polskiego renesansu

Wystawa rekonstrukcji strojów autorstwa Justyny Sepiał.

Pomysł stworzenia kolekcji „Wielkie Damy Polskiego Renesansu” powstał trzy lata temu. Wtedy też rozpoczęliśmy zbieranie materiałów źródłowych: literatury i ikonografii. Wyszukiwaliśmy tkaniny, które leżały i czekały na realizację całego przedsięwzięcia.  

Trzeba przyznać, że znalezienie odpowiednich tkanin i dodatków było chyba najtrudniejszym etapem realizacji – materiały musiały nam odpowiadać i pod względem wzornictwa i jakości. Najczęściej spotykaliśmy się z całkowitym niezrozumieniem tematu przez sprzedawców. Zaledwie w kilku przypadkach obdarzono nas życzliwym zainteresowaniem.

Fizycznie wystawa powstała stosunkowo szybko – w kilka miesięcy. Przygotowywane modele wzbudzały wielkie zainteresowanie osób odwiedzających pracownię. Ich słowa i reakcje dodawały nam otuchy.

Przy omawianej kolekcji pracowały trzy osoby: Justyna Sepiał-Rychlik, projektant i kostiumolog, Elżbieta Sobolewski, historyk i asystent kostiumologa oraz Paweł Rychlik, specjalny asystent od zadań matematyczno-geometrycznych. Kolekcja została sfinansowana przez firmę „Mme Chantberry – kostiumologia i krawiectwo artystyczne” oraz z prywatnych środków wykonawców.

Najpierw znajdujemy portret, który przyciąga naszą uwagę, zapada w pamięć i który nas inspiruje. Analizujemy go przez dłuższy czas, oglądamy reprodukcję przez lupę. W miarę możliwości staramy się też obejrzeć oryginał. Podobnych ubiorów poszukujemy na portretach innych osób, a inne przedstawienia interesującej nas postaci dostarczają kolejnych informacji. Trzeba przy tym pamiętać, że w czasie pozowania opracowywano zazwyczaj tylko twarz i ręce osoby portretowanej. Aby nie męczyć pozującego, suknię malowano według szkicu albo dostarczano ją do pracowni gdzie rozkładano np. na ławie. Stąd, mimo oddania szczegółów zdobień i haftów z niezwykłą nieraz wiernością, występują nieprawidłowe skróty perspektywiczne czy wprowadzana na siłę symetria.

Równocześnie na podstawie naszej wiedzy o strojach historycznych powstaje wstępny szkic kroju i zarys technologiczny. Wyznaczamy miejsca które mają być usztywnione lub podszyte. Określamy też, gdzie potrzebne są dodatkowe, niewidoczne na obrazach, elementy konstrukcyjne, znane nam z zachowanych, zabytkowych egzemplarzy ubiorów.   

Kolejnym etapem jest poszukiwanie odpowiednich tkanin. Zadanie to jest skomplikowane i trudne, zwłaszcza że polscy sprzedawcy nie potrafią  wyszukać materiałów dostępnych na wyspecjalizowanym rynku światowym i sprowadzić do kraju. Trzeba zadowolić się tym co jest w sprzedaży, albo poszukiwać samemu.

Kiedy zgromadzimy już wszystkie niezbędne materiały przystępujemy do realizacji szczegółowo opracowanego projektu. Zależnie od modelu, wykonanie samej sukni zajmuje od trzydziestu do ponad stu godzin.

Justyna Sepiał-Rychlik