Wielokulturowa Rzeczpospolita – Zamek Pieskowa Skała

Międzynarodowy projekt realizowany w ramach Programu KULTURA Mechanizmu Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021, Działanie 1: poprawa zarządzania dziedzictwem kulturowym, poddziałanie 1.1.: Restauracja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego.

Beneficjent: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
Partner: Norweski Instytut Badań Powietrza NILU

Zakres projektu obejmuje:

• prace na terenie Zamku Pieskowa Skała, którego właścicielem jest Wnioskodawca – Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki.
  Pieskowa Skała widnieje zarówno w rejestrze zabytków prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, jak i Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Sułoszowa,
• prace przy obiektach zabytkowych – muzealiach wpisanych do inwentarza muzealnego Zamku Królewskiego na Wawelu.

Działania w ramach Projektu:

• Modernizacja nawierzchni dziedzińców wraz z infrastrukturą oraz remont konserwatorski elewacji oficyny;
• Remont części pomieszczeń na parterze skrzydła południowego z przeznaczeniem pod wystawę pn. „Kultura staropolska”;
• Aranżacja wnętrz wystawy pn. "Kultura staropolska” oraz opracowanie wirtualnego zwiedzania wystawy;
• Konserwacja kaplicy św. Michała Archanioła;
• Prewencja konserwatorską - badania warunków przechowywania zbiorów na ekspozycjach; deteriorację; NILU-badania jakości powietrza;
• Konserwacja obiektów ruchomych - zabytkowych muzealiów wpisanych do inwentarza muzealnego Zamku Królewskiego na Wawelu - 2 szaf oraz ołtarza znajdującego się w kaplicy św. Michała Archanioła;
• Zakup sprzętu i wyposażenia, w tym sprzętu multimedialnego, specjalistycznego związanego z badaniem warunków przechowywania zbiorów, a także sprzętu wykorzystanego w ramach aranżacji wystawy „Kultura staropolska”;
• Szkolenia zawodowe;
• Oferta kulturalno-edukacyjna wraz zakupem materiałów do jej realizacji;
• Promocja i informacja.

W zakres projektu włączone są również działania realizowane z udziałem Partnera z Norwegii – Norskinstitutt for luftforskning (NILU), a w szczególności:

• wymiana wiedzy eksperckiej na temat monitorowania warunków środowiskowych w instytucjach partnerskich w Norwegii i w Polsce;
• wymiana doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie opracowania optymalnej strategii ochrony dziedzictwa kulturowego;
• prowadzenie wspólnych działań badawczych i konserwatorskich;
• udostępnianie do tego celu bazy badawczej i konserwatorskiej współpracujących placówek;
• szkolenie specjalistów z placówek partnerskich w zakresie przedmiotu projektu;
• upowszechnianie wyników projektu.

Zespół Projektu:

Kierownik: Hubert Piątkowski
Koordynator ds. finansowych: Bożena Westen

Ponad 18 milionów złotych. Tyle Zamek Królewski na Wawelu – w ramach Programu KULTURA Mechanizmu Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 – przeznaczy na modernizację swego oddziału Zamku Pieskowa Skała. Remont obejmie dziedziniec, a także część pomieszczeń na parterze skrzydła południowego, gdzie powstanie nowa wystawa Kultura Staropolska (otwarcie w lipcu 2023). Środki finansowe przeznaczone zostaną również na konserwację kaplicy św. Michała Archanioła oraz bezcennych dzieł sztuki. Przeprowadzone zostaną również specjalistyczne badania jakości powietrza wewnątrz Zamku. W czasie trwania remontu Zamek Pieskowa Skała pozostanie otwarty dla zwiedzających.

- Dzięki programowi KULTURA Mechanizmu Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 Stworzymy nową wystawę stałą i otworzymy szerzej drzwi Pieskowej Skały. Będziemy w stanie pokazać jedne z najważniejszych dzieł kultury staropolskiej: galerię kodeńską Sapiehów oraz wspaniałe, XVII-wieczne cynowe sarkofagi Sieniawskich pochodzące z Brzeżan. Można je określić jako swego rodzaju „pomniki” kultury Rzeczypospolitej okresu nowożytnego. Nasi widzowi będą też mogli zwiedzać odrestaurowaną kaplicę zamkową – zapowiada dr hab. Andrzej Betlej, prof. UJ – dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu

W STRONĘ DOSTĘPNOŚCI

Przypomnijmy, że w 2016 roku zakończyliśmy remont Zamku Pieskowa Skała, obejmujący m.in. odnowienie elewacji oraz całkowitą wymianę dachów, finansowany ze środków MKiDN oraz funduszy norweskich. Naturalne procesy starzenia się obiektu i zużycie techniczne przyczyniły się jednak do podejmowania kolejnych działań o charakterze prac konserwatorsko adaptacyjnych. Ich zakres w projekcie uznano za priorytetowy z uwagi na pogarszający się stan zespołu zabytkowego oraz jakość świadczenia usług, jak również współczesne trendy i wymogi prawa, związane z włączaniem do obiegu życia społecznego, w tym kulturowego, osób z niepełnosprawnościami.

Zamek Pieskowa Skała położony w odległości 30 km na północny zachód od Krakowa, w sercu Ojcowskiego Parku Narodowego, od wieków góruje nad malowniczą Doliną Prądnika. Wpisany w jurajski krajobraz ze słynną Maczugą Herkulesa jest dziś jedyną dobrze zachowaną warownią na Szlaku Orlich Gniazd i należy do najważniejszych nowożytnych rezydencji na terenie Małopolski i całego kraju. Dziś jako Muzeum stanowi oddział Zamku Królewskiego na Wawelu.

POTRZEBNE ZMIANY

Remont jest konieczny i potrzebny. Największe utrudnienia dla osób z niepełnosprawnościami stwarzają dziedzińce. Nawierzchnie w obrębie obu dziedzińców i sieni wykonane są bowiem z dzikiego wapienia o nierównej strukturze, stwarzającej utrudnienia w poruszaniu się.

Projekt obejmuje również konserwację kaplicy św. Michała Archanioła wraz z pierwotną XVII-wieczną polichromią, obecnie zakrytą późniejszymi nawarstwieniami. Konserwacji poddane zostaną również muzealia wpisane do inwentarza Zamku Królewskiego na Wawelu - dwie barokowe szafy oraz datowany na początek XVII wieku ołtarz znajdujący się w kaplicy. Główne założenia prac konserwatorskich we wnętrzu kaplicy to: zapewnienie dobrego stanu technicznego wszystkich elementów wystroju oraz przywrócenie pierwotnego wyglądu XVII-wiecznej dekoracji.
W ramach projektu zostanie również dokonany specjalistyczny pomiar warunków klimatycznych panujących na ekspozycji w Zamku, w celu stworzenia lepszej ochrony dla muzealiów i całego obiektu. Działania na rzecz opracowania optymalnej strategii ochrony dziedzictwa kulturowego zostaną realizowane dzięki współpracy z norweskim Partnerem Norskinstitutt for Luftforskning (NILU).

WIRTUALNE MUZEUM

Z myślą o oczekiwaniach i potrzebach szerokiej publiczności oddział Zamku Królewskiego na Wawelu zyska też nową wystawę. Kultura staropolska powstanie w czterech salach na parterze Zamku Pieskowa Skała, a jej otwarcie planowane jest na lipiec 2023. Zwiedzający będą mieli możliwość dogłębnego poznania kultury staropolskiej poprzez wybrane eksponaty ze zbiorów Wawelu z dziedziny malarstwa, złotnictwa, rzemiosła artystycznego i militariów. Nową ekspozycję zwiedzimy również wirtualnie. Wszystko za sprawą najnowocześniejszych technologii prezentujących zbiory w atrakcyjny i nowoczesny sposób.

PROJEKT SZANSA

Dzięki projektowi Wielokulturowa Rzeczpospolita Zamek Pieskowa Skała w ramach Programu KULTURA Mechanizmu Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 odział Zamku Królewskiego na Wawelu zyska nowy sprzęt i wyposażenie, w tym najnowocześniejsze narzędzia multimedialne służące do badania warunków przechowywania zbiorów i tworzenia aranżacji wystawy.
Projekt, którego celem jest przede wszystkim zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego, to także szeroka oferta edukacyjna dla zwiedzających, którą przedstawimy w stosownym czasie, poszerzanie wiedzy w ramach szkoleń zawodowych oraz szansa na stwarzanie nowych miejsc pracy.

Międzynarodowy projekt jest możliwy dzięki wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię, a także dzięki środkom z budżetu państwa. Planowane zakończenie projektu przypada na grudzień 2023, jednak nie oznacza to zamknięcia Zamku dla zwiedzających, dzięki zastosowanym rozwiązaniom m.in. kładkom, zwiedzający będą mogli obserwować modernizację dziedzińca, a także trwające podczas remontu prace archeologiczne.

Wsparcie udzielone z programu KULTURA Mechanizmu Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 oraz z budżetu państwa.

www.eeagrants.org

www.gov.pl/kultura